Gratulacje i obawy o konia trojańskiego Putina, czyli reakcje czeskich polityków na wyniki wyborów prezydenckich na Słowacji
Czechy były pierwszym krajem, który pogratulował nowo wybranemu prezydentowi Słowacji. Choć większość gratulacji ze strony najważniejszych osób w państwie była stonowana i kurtuazyjna, nie brakowało kąśliwych komentarzy ze strony innych polityków koalicji rządzącej. Opozycja również gratuluje, ale też deklaruje zadowolenie z wyników wyborów, podobnie byli prezydenci Czech.
Premier Petr Fiala pogratulował Petrowi Pellegriniemu zwycięstwa w wyborach prezydenckich na Słowacji, które odbyły się 6 kwietnia 2024 r. Na portalu X napisał, że wierzy w dalszy jak najlepszy rozwój doskonałych i głębokich relacji między Czechami a Słowacją. Minister spraw zagranicznych wierzy, że Pellegrini będzie w nowej roli w pełni wspierać czesko-słowacką współpracę i że będzie gwarancją solidnego zakotwiczenia w strukturach europejskich i transatlantyckich. Prezydent Petr Pavel wierzy, że “będziemy kontynuować tradycję nadzwyczajnie dobrych stosunków sąsiedzkich”.
Czeski prezydent z niecierpliwością będzie oczekiwać konstruktywnej współpracy. Zaprosił też Pellegriniego na oficjalną wizytę w Czechach po objęciu przez niego prezydentury, jak poinformowała Kancelaria Prezydenta w dzisiejszym komunikacie prasowym. Gratulacje Pellegriniemu złożył już w imieniu Pavla ambasador Czech na Słowacji Rudolf Jindrák.
Opozycja murem za Pellegrinim
Były premier i przewodniczący partii opozycyjnej ANO Andrej Babiš napisał w sieci X, że wierzy w poprawę stosunków między Czechami a Słowacją pod przywództwem polityka, którego wspierał w kampanii. Stwierdził też, że Słowacy dokonali dobrego wyboru, będą mieli dumnego prezydenta, który zawsze będzie bronił ich interesów na świecie i stanie w obronie wszystkich obywateli.
Tomio Okamura, szef drugiej partii opozycyjnej SPD, napisał skomentował dla Czeskiej Agencji Prasowej (ČTK), że Pellegrini jest dla Czech lepszym wyborem, ponieważ preferuje ponadstandardowe stosunki czesko-słowackie, oparte na wzajemnym szacunku i nieingerencji w wewnętrzne sprawy drugiego państwa. „Popiera ścisłą współpracę w ramach V4, broni prawa weta w UE, podkreśla suwerenność narodową, a także potrzebę prowadzenia suwerennej polityki zagranicznej kraju” – powiedział dla ČTK Okamura.
Docenić Korčoka
Minister do spraw europejskich Martin Dvořák (STAN) wspomniał w sieci X, że wybory nie były tak dramatyczne, jak oczekiwano. „Gratulujmy swobodnie i demokratycznie wybranemu przyszłemu prezydentowi i życzmy Słowacji, aby w nadchodzących latach nie czekały ją już żadne dramaty. I aby wszystkie pozostałe wybory na Słowacji były wolne i demokratyczne” – powiedział.
Gratulując, przewodnicząca Izby Reprezentantów i TOP 09 Markéta Pekarová Adamová życzyła Pellegriniemu wielu sukcesów w jego pracy na rzecz Słowacji. „Jednocześnie chcę docenić jego przeciwnika, Ivana Korčoka, który w oparciu o pozytywną ofertę przeprowadził przyzwoitą, uczciwą i przejrzystą kampanię” – powiedziała dla ČTK Pekarová. Przewodniczący Senatu Miloš Vystrčil (ODS) uważa, że wspieranie tradycyjnych, bardzo dobrych i bliskich stosunków między Czechami i Słowacją będzie wspólnym priorytetem, oświadczył w swoich gratulacjach na portalu X.
„Koń trojański Putina”
Część polityków rządzącej ODS wynik wyborów komentowała w sieci X wiążąc z obawami przed destabilizacją UE. Według europosła i byłego lidera współrządzącej partii TOP 09 Jiříego Pospíšila wybory potwierdziły, że Słowacja stopniowo staje się kolejnym koniem trojańskim prezydenta Rosji Władimira Putina w Unii Europejskiej, podążającym ścieżką Węgier.
W oświadczeniu uzyskanym przez ČTK wicepremier i prezydent Piratów Ivan Bartoš powiedział, że choć Piraci nie są jednomyślni z nową głową państwa słowackiego np. w kwestiach wojny na Ukrainie czy potrzeby niezależności mediów i sądów, wybory wyrażały wolę decyzję Słowaków. Piraci ją szanują i są gotowi współpracować we wszystkim, co jest korzystne dla obywateli Czech – dodał.
Pellegrini zdobył w wyborach prawie 1,4 mln głosów. Uznał to za „satysfakcję ze wszystkiego, co przydarzyło mu się podczas kampanii”. Rząd nie musi się martwić, że Pałac Prezydencki stanie się ośrodkiem, który zaszkodzi rządowi – powiedział nowy prezydent. Jego oponent, zawodowy dyplomata Ivan Korčok, wspierany przez opozycję, uzyskał około 1,23 mln głosów.
Prezydent na swoje podobieństwo
Byli czescy prezydenci z zadowoleniem przyjęli wybór Pellegriniego na słowacką głowę państwa. „Słowacja dokonała dobrego wyboru” - stwierdził w oświadczeniu dostępnym dla ČTK były prezydent Václav Klaus. Były prezydent Miloš Zeman był bardzo zadowolony ze zwycięstwa Pellegriniego – napisał na swoim profilu na Facebooku.
„Zazdroszczę Słowakom, że wybrali człowieka na swoje podobieństwo, że nie posłuchali rad mądrych i wpływowych ze świata, a zwłaszcza z Czech” – powiedział Klaus. Uważa, że nowy prezydent pozytywnie rozwinie stosunki czesko-słowackie i słowacko-czeskie.
Zeman przypomniał, że w przeszłości kilkakrotnie publicznie wspierał Pellegriniego. Pierwotnie zapowiadał, że może pojechać na Słowację i osobiście wesprzeć kandydata na prezydenta przed drugą turą wyborów, ostatecznie jednak nie pojechał ze względu na rekonwalscencję po hospitalizacji z powodu zakrzepu w nodze.
Relacje najgorsze w historii po 1993 r.
Obecnie między Czechami a Słowacją istnieją kluczowe różnice zdań w niektórych kwestiach polityki zagranicznej. Państwa zajmują rozbieżne stanowiska m.in. w sprawie przyczyn wojny na Ukrainie i wsparcia dla zaatakowanego państwa. Na początku marca czeski rząd odwołał planowane wspólne posiedzenie rządów obu krajów, co wywołało krytykę m.in. premiera Słowacji Roberta Fico. Pellegrini również był przeciwny tej decyzji. Jego zdaniem Czechy nie powinny odgrywać roli starszego brata wobec Słowacji.
7 kwietnia 2024 r., na podstawie: X i ČTK; zdjęcie FB Petra Pellegriniego
