Wśród priorytetów nowego rządu dobre stosunki z sąsiednimi państwami
W opublikowanej w piątek 7 stycznia deklaracji programowej nowy czeski rząd Petra Fiali (ODS) zapowiada stabilizację finansów publicznych, zakotwiczenie polityki zagranicznej w UE i NATO, reformę emerytur i zobowiązuje Czechy do przekazywania w 2025 r. 2 proc. PKB na obronność. Chce wesprzeć fotowoltaikę i budowę nowego bloku jądrowego w Dukovanach, a do 2033 r. planuje odejście Czech od węgla. Jest zapowiedź rozbudowy sieci autostrad nawet o 200 km. Gabinet Fiali deklaruje konserwatywne podejście do możliwych zmian w konstytucji. Głosowanie w sprawie wotum zaufania zaplanowano w najbliższą środę, 12 stycznia.
W preambule deklaracji, oprócz gospodarki, orientacji na UE i NATO oraz reformy emerytalnej, rząd uwzględnia także edukację, wsparcie dla wolnego rynku, środowiska, mieszkalnictwa, cyfryzacji oraz nauki i badań. Chce się skoncentrować na modernizacji administracji państwowej i zadbać o poprawę kultury politycznej.
Wstęp do euro, nacisk na edukację i kulturę
Gabinet Fiali deklaruje wprowadzenie w połowie kadencji fundamentalnych zmian w obszarze finansów publicznych, aby obowiązywały od 2024 roku. Drogę do stabilności widzi w reformie wydatków państwa, a nie w zwiększaniu obciążeń podatkowych. Planuje ustalić pułap obciążeń podatkowych, zaostrzyć przepisy budżetowe i spełnić warunki do przyjęcia euro. Chce znieść elektroniczną ewidencję utargów (flagowy projekt Andreja Babiša), zwiększyć planowany limit obowiązkowej rejestracji VAT.
W sferze socjalnej rząd ambitnie zakłada reformę emerytalną, zapowiada też wakacje podatkowych dla rodzin wielodzietnych i niższych składki za krótsze godziny pracy. Chce też wprowadzić automatyczną waloryzację płacy minimalnej. Realna, zdaniem rządu, reforma emerytalna planowana jest na koniec 2023 r. Ma być oparta “na ogólnospołecznym konsensusie, który zapewni długoterminową perspektywę” – napisano w deklaracji programowej. W dziedzinie edukacji głównymi celami są modernizacja edukacji i dążenie do uzyskania na nią większych środków. Rząd obiecuje utrzymać pensje nauczycieli na poziomie 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, zmiany w programie nauczania lub przygotowania do zmian w egzaminach wstępnych i maturalnych. Na kulturę ma być przeznaczany 1 proc. budżetu państwa.
Życie z CVOID-19
W przeciwieństwie do poprzedniej części programowej umowy koalicyjnej, do której nawiązuje deklaracja, rząd zamieścił w niej także fragment dotyczący COVID-19. Uznaje go za poważną chorobę, z którą „musimy nauczyć się żyć”. Obiecuje nie ograniczać w nieskończoność opieki dla innych pacjentów i stworzyć powszechnie respektowaną i zrozumiałą jednostkę, opartą na Narodowym Instytucie Zarządzania Pandemią (NIZP). W innych obszarach opieki zdrowotnej rząd chciałby się skupić na profilaktyce, kontroli jakości i dostępności opieki. Chce też zreformować system finansowania służby zdrowia.
UE, NATO i sąsiedzi
Według deklaracji nowego rządu polityka zagraniczna Czech ma opierać się na zakotwiczeniu w UE i NATO oraz dobrych stosunkach z sąsiednimi krajami. Gabinet kładzie nacisk na ochronę praw człowieka oraz promocję czeskich interesów i wartości europejskich na świecie. Zapowiada też pomyślne sprawowanie przewodnictwa Czech w UE w drugiej połowie br. (w trakcie czeskiej prezydencji w 2009 r. upadł rząd Mirka Topolanka (ODS).
Rząd Fiali chce wprowadzić w życie przepisy, które pozwalałyby Czechom przekazanie w 2025 r. 2 proc. PKP na obronność. Planuje utworzenie funduszu obronnego dla efektywnego finansowania i modernizacji wojska. Chce też przedstawić kilka poprawek, w tym nowelizację ustawy o zamówieniach publicznych oraz poprawkę do konstytucji, która pozwoliłaby rządowi na szybsze wysyłanie wojsk za granicę.
Atom, OZE i ochrona wód
Rząd widzi przyszłość czeskiej energetyki w połączeniu energetyki jądrowej ze zdecentralizowanymi źródłami odnawialnymi. Uważa fotowoltaikę za kluczowe źródło odnawialne w Czechach. Chce wsparcia długofalowej eksploatacji obecnych bloków jądrowych i budowy nowego w Dukovanach, z zastrzeżeniem, że nie zbudują go firmy rosyjskie lub chińskie. Według rządu Zielony Ład dla Europy to szansa dla Czech na modernizację gospodarki i podniesienie jakości życia poprzez inwestycje w zrównoważony rozwój.
Rząd chciałby też na ograniczenia dopłat dla największych gospodarstw rolnych i zakończenia wsparcia dla biopaliw pierwszej generacji. Do końca roku koalicja zapowiedziała przedstawienie projektu konstytucyjnej ochrony wód.
Cyfryzacja administracji i uproszczenie przepisów
W ciągu trzech lat rząd chce dokończyć cyfryzację administracji publicznej. Zapowiada również reformę zarządzania kryzysowego, aby lepiej przygotować państwo na pandemie, powodzie, susze i cyberataki. Gabinet Fiali chce znowelizować między innymi kodeksy postępowania karnego i cywilnego oraz poprawić ogólnie jakość ustawodawstwa w kierunku uproszczenia przepisów dla obywateli i przedsiębiorców. W obszarze rozwoju regionalnego głównymi celami rządu ma być wsparcie w dziedzinie mieszkalnictwa oraz nowe prawo budowlane. Jego nowelizację ma przedstawić jeszcze w pierwszej połowie br. Głównym priorytetem w dziedzinie transportu jest uzupełnienie brakującej infrastruktury. Do 2025 roku istniejąca sieć autostrad ma zostać rozszerzona nawet o 200 kilometrów, kluczowe mają być postępy w realizacji obwodnicy Pragi oraz autostrad D35 i D1.
8 stycznia 2022 r.
Zdjęcie: vlada.cz
