Nowa polityka etniczna Jana Chvojki

Poprawa sytuacji w romskich gettach przez wzrost zatrudnienia wśród ich mieszkańców, korzystniejsze warunki oddłużania i egzekucji długów, ustawa o mieszkaniach socjalnych, zakończenie negocjacji w sprawie wykupu działek po obozach koncentracyjnych dla Romów z okresu Protektoratu – tak brzmiały priorytety nowego ministra praw człowieka Jana Chvojki, który zastąpił na tym stanowisku Jiřího Dienstbiera w listopadzie zeszłego roku. Jego pierwsze działania mogą wskazywać na nowy kierunek polityki wobec mniejszości narodowych i etnicznych.

W ostatnich dniach w czeskich mediach pojawiła się informacja, że socjaldemokratyczny minister zrezygnował z programu na rzecz walki z dyskryminacja i ksenofobią w Republice Czeskiej. Rząd wycofał też z Izby Poselskiej projekt nowelizacji ustawy o rozszerzeniu kompetencji rzecznika praw człowieka, która miał umożliwiać mu składanie skarg do sądu konstytucyjnego w sprawie niektórych ustaw.

W magazynie „Týden” Jan Chvojka oznajmił, że zastanawia się nad przedłużeniem umowy na rządowy projekt HateFree Culture, który swoimi działaniami walczył dotąd z ksenofobią i szerzeniem przejawów nienawiści i nieprawdziwych informacji w internecie. Z mediów o decyzji ministra dowiedzieli się pracownicy projektu.

„Od początku traktowałem to jako projekt ograniczony w czasie, który nie powinien wejść na stałe do agendy Agencji Społecznej Integracji. Kampania HateFree Culture trafiła niestety do ślepej uliczki. Największą uwagę zwraca jej zaplecze, finansowanie i personel, mniej już treść”, wyjaśniał magazynowi „Týden” Chvojka. Minister stwierdził też, że efekty projektu są wątpliwe i trudne do zmierzenia.

Chvojka jest na stanowisku, by zakończyć projekt w kwietniu. Do tego czasu mają trwać analizy jego wyników. Z jednej strony minister zgadza się ze staraniami kampanii zapobiegającej uprzedzeniom i stereotypom, z drugiej jednak nie zgadza się na to, by jego finansowanie stało się jej głównym wątkiem.

Pomysł na Kampanię HateFree Culture pojawił się po serii antyromskich demonstracji w 2011 r., które miały miejsce w tzw. worku szluknowskim.

Bardziej mierzalne rządowi wydają się najwyraźniej efekty działań zapowiedzianych na początku 2017 roku. Kilka dni temu minister Chvojka wraz z najbliższymi współpracownikami i specjalistami z zakresu polityki romskiej wybrał się z wizytą roboczą do miejscowości Most. Tam odwiedził osiedle Stovky i schronisko zamieszkiwane przez Romów, należące do tzw. obszarów wykluczonych społecznie.

Portal Romea.cz wprost podaje, że mieszkańcy Stovek stale borykają się z problemami wysokiego czynszu, zaniedbywaniem mieszkań ze strony ich właścicieli, długami we wspólnotach mieszkaniowych, przeludnieniem mieszkań, pluskwami czy odorem.  Według straży miejskiej, udział przestępstw w obrębie Stovek i jednego z lokalnych schronisk trzy- i czterokrotnie przekracza średnią w pozostałych dzielnicach miasta.

Minister Chvojka chciałby przeciwdziałać tym zjawiskom i uchwalić szereg ustaw jeszcze w obecnej kadencji. Mowa jest o ustawie o mieszkaniach socjalnych, nowelizacji ustawy o niewypłacalności i ustawie o przedsiębiorczości socjalnej. Minister zapowiedział podczas wizyty w Moście, że nowe ramy prawne mają ułatwić walkę z „handlem biedą”, umożliwiać dłużnikom spłacanie zadłużenia w mniejszych ratach, ale przez dłuższy okres. Dodał, że mieszkania socjalne powinny być dostępne dla matek utrzymujących się samodzielnie, osób starszych mieszkających samotnie i nie radzących sobie z opłacaniem czynszów, czy też dla kobiet będących ofiarami przemocy domowej. Ustawa o socjalnej przedsiębiorczości ma umożliwić zakładanie firm zatrudniających osoby wykluczone społecznie lub niepełnosprawne. Zakłady pracy otrzymywałyby w zamian ulgi podatkowe lub pierwszeństwo w ubieganiu się o zamówienia publiczne.

Zwrot w polityce etnicznej niecały rok przed wyborami parlamentarnymi może być próbą dalszego przekonania elektoratu o wrażliwości społecznej socjaldemokratów oraz walką o głosy osób z problemami codziennej egzystencji. Z ich punktu widzenia pomysły ogłaszane przez Chvojkę są bardziej „przyziemne” niż działalność HateFree. Rezygnacja z kampanii może być też zachętą dla wyborców zorientowanych bardziej prawicowo, negatywnie nastawionych do kwestii przyjmowania uchodźców z Bliskiego Wschodu. Ostatnie sondaże pokazują, że partie otwarcie sprzeciwiające się napływowi migrantów z Azji zyskują poparcie, w przeciwieństwie do niedawna jeszcze deklarującej swoją otwartość Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej premiera Sobotki. Pomysł przyjmowania uchodźców na podstawie kwot jest bardzo niepopularny w czeskim społeczeństwie, a kwestia ta stała się jedną z głównych osi podziałów politycznych w Republice Czeskiej.

Zdjęcie pochodzi ze strony hatefree.cz