Sweter czeską bronią przeciwko Putinowi
„Całe Czechy robią na drutach” – tak głosił jeden z nagłówków na okładce tygodnika Reflex (należący do grupy medialnej Daniela Křetínskiego), opatrzony fotomontażem z przewodniczącą czeskiej Izby Poselskiej Markétą Pekarovą Adamovą (TOP 09) robiącą na drutach sweter. Tak między innymi zareagowali Czesi na wypowiedź szefowej izby niższejo tym, że jednym ze sposobów na oszczędzanie energii i niższe koszty ogrzewania zimą może być noszenie dwóch swetrów. W czeskiej opinii publicznej i polityce zawrzało.
Debata o możliwych oszczędzaniu energii toczy się wprawdzie od co najmniej lipca, lecz obecnie obserwujemy jej zaostrzenie. Zbliżają się wybory lokalne oraz do 1/3 Senatu, więc opozycja straszy chłodem w mieszkaniach Czechów. Pomysł zaproponowany przez Pekarovą Adamovą nie był tak spontaniczny i absurdalny, jak kreuje to część mediów czy przedstawiciele opozycji.
Powieje chłodem w parlamencie
Pekarová Adamowá, liderka liberalnej TOP 09 i jedna z twarzy rządu Petra Fiali (Obywatelska Partia Demokratyczna, ODS), w jednym z programów publicystycznych 14 sierpnia zasugerowała, że pewnym sposobem na oszczędzanie na rachunkach za ogrzewanie może być cieplejsze ubieranie się i włożenie drugiego swetra. Nawiązała przy tym do okresu swoich studiów w Wielkiej Brytanii: „[…]pamiętam, że zimą temperatury w budynkach publicznych były znacznie niższe. To był standard i ludzie nie narzekali”. Zdaniem Pekarowej dodatkowy sweter „to z pewnością dla niektórych dyskomfort. Staram się postrzegać to jako szansę dla siebie jako jednostki, aby pomóc całości – nie wietrzyć niepotrzebnie, nie nagrzewać się niepotrzebnie i włożyć kolejny sweter”. Dodała też, że „jest to zdecydowanie lepsze niż brak energii w zimie. Do tego może dojść, jeśli nie zajmiemy się sytuacją pozostawioną przez poprzedni rząd”. Żeby złagodzić potencjalne zarzuty o populistyczne rzucanie prostych rozwiązań, Pekarová poinformowała, że nakazała obniżyć temperaturę w Izbie Poselskiej.
Schody zamiast windy
Nie była jednak pierwszą z polityków obecnej koalicji rządzącej, która wdrożyła plan oszczędnościowy w podległym sobie urzędzie. Oszczędzanie energii zostało już przyjęte przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPO) na początku tego roku. Jak informuje jego szef Józef Síkela (Burmistrzowie i Niezależni, STAN) w sezonie grzewczym biuro w głównym budynku MPO w Pradze zaoszczędziło około 24% gazu i 20% energii elektrycznej. „Oszczędzanie energii to najlepsza broń w naszej wojnie energetycznej przeciwko Putinowi. I najwyższy czas, aby w pełni wykorzystać tę broń” – przekonuje. Blisko 15% gazu ziemnego jest wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej w Republice Czeskiej, „oszczędzanie energii elektrycznej przyczynia się zatem również do zmniejszenia zużycia gazu, w imporcie którego jesteśmy prawie całkowicie uzależnieni od Rosji” dodaje Síkela. Jego zdaniem biura nie powinny się przegrzewać, a pracownicy powinni wyłączać komputery przed wyjściem z pracy i korzystać ze schodów zamiast windy. Samo ograniczenie temperatury ogrzewania budynków użyteczności publicznej o jeden stopień ma przynieść wg ministra przemysłu oszczędności rzędu 5-10%.
Koniec hartowania społeczeństwa?
Propozycję oszczędzania energii w budynkach administracji państwowej poddano pod obrady rządu jeszcze w lipcu. Obecnie zaś rząd Petra Fiali pracuje nad kolejnym rozwiązaniem kwestii wysokich cen energii. Coraz poważniej mówi się o podatku od nadmiernych zysków firm energetycznych, banków i rafinerii. Wpływy do budżetu państwa z nadzwyczajnie wysokich dochodów spółek energetycznych miałyby zostać przeznaczone na system dopłat i rekompensat dla gospodarstw domowych, żeby je odciążyć. Choć do tej pory czeski rząd starał się hartować czeskie społeczeństwo, wdrażając raczej symboliczne działania łagodzące skutki inflacji i rosnących cen paliw, obecnie widzi że krytyczne są już nawet te autorytety, które dotąd mu zwykle sprzyjały. Decyzja o podatku i jego adresatach ma zapaść do połowy września. Nie ma jeszcze pewności, czy zapłaci tylko sektor energetyczny czy również finansowy i producenci paliw. Podatek ma być rozwiązaniem krótko- lub średnioterminowym, jak zapowiadają doradcy rządu i formą „solidarności”.
Maria Antonina czeskiej polityki
Choć Pekarová miała zapewne dobre chęci apelując o rozsądniejsze gospodarowanie energią i mniejsze marnotrawstwo, część opinii publicznej odebrała to jako drwinę elit z potrzeb zwykłych Czechów, którzy oczekiwali raczej systemowego rozwiązania. Jeden z komentatorów wprost powiedział, że rząd traktuje obywateli jak dzieci w przedszkolu lub ubezwłasnowolnionych. Wśród komentarzy w mediach społecznościowych nie zabrakło porównań do słynnych ciasteczek Marii Antoniny. A taką frustrację skrzętnie wykorzystuje opozycja, czyli populiści z ANO i SPD Tomia Okamury, utwardzający przy tym swoje elektoraty.
Nowy wróg
ANO straszy wrażliwych na chłód seniorów. Przypomnijmy, że większość wyborców ANO stanowią osoby powyżej 65. roku życia. Była minister finansów Alena Schillerová (ANO) w reakcji na wypowiedź szefowej izby niższej podkreśliła, że nie każdy może ograniczyć temperaturę, podając za przykład „różne przypadki społeczne: osoby niedołężne, dla których trzeba utrzymywać wyższą temperaturę i służby, którym normy higieny nakazują utrzymanie określonej temperatury”. Nie trzeba było też długo czekać na samego Andreja Babiša, który od miesięcy objeżdża swoim kamperem Czechy, prowadząc w ten sposób półoficjalną kampanię przed wyborami prezydenckim. Wprawdzie nie potwierdził jeszcze kandydatury i jest ostrożny gdyż sondaże nie dają mu pewnego zwycięstwa, jednak nie przeszkadza mu to w spotykaniu się w potencjalnymi wyborcami i straszeniu ich nieprzyjazną polityką obecnego rządu. Babiš demonizuje Markétę Pekarovą Adamową niczym Piratów w okresie kampanii przed wyborami parlamentarnymi w 2021 r. A na spotkaniach nie brakuje “zakochanych” w liderze ANO seniorek.
“Gdzie są te dzieci?”
SPD zarzuca Pekarovej brak empatii będący konsekwencją bezdzietności szefowej TOP 09 (sic!). W jednym z wystąpień na plenum Izby Poselskiej przewodniczy ksenofobicznej i antyunijnej partii Wolność i Demokracja Bezpośrednia (SPD) Tomio Okamura oświadczył, że to wielki wstyd dla Czech, że maja taką przewodniczącą w parlamencie. Zdaniem Okamury Pekarová ma mniejszy kontakt z osobami starszymi i nie zna ich potrzeb tak, jak on sam, do którego o interwencję zwracają się organizacje seniorów. Lider SPD idzie też dalej, twierdząc że może Pekarová jest mniej wrażliwa na potrzebę ciepła ponieważ jest bezdzietna i nie wie, że niemowlęta potrzebują ciepła. Dla Okamury wypowiedzi czy decyzje polityczne osób, które nie powielają tradycyjnego modelu rodziny są dla Okamury z definicji złe.
Porażka XXI wieku
Pewien eksperyment przeprowadził dziennikarz portalu ŽivotvČesku.cz, który postanowił sprawdzić jakie w dobie powszechnej inflacji są właściwie ceny swetrów. Za cel obrał trzy różne sklepy: markowy, second hand i ten należący do popularnej sieci marketów w Czechach. Jak się okazało, żeby naprawdę zaoszczędzić na obniżce temperatury w mieszkaniu, należałoby kupić sweter w sklepie z używaną odzieżą, gdzie ten „przyzwoitej jakości” kosztuje zaledwie 39 koron (4,80 zł). W pozostałych sklepach ceny swetrów były na tyle wysokie, że oszczędności płynące z obniżenia temperatury w pomieszczeniach domowych byłyby bezsensowne. Powołuje się przy tym na opinię jednego z doradców premiera, według którego obniżając temperaturę w mieszkaniu o jeden stopień można oszczędzić około 1300-1560 koron (250-300 zł). Konstatuje jednak, że noszenie dwóch swetrów zimą w XXI wieku może być dla niektórych dobrym rozwiązaniem, ale osobiście uznaje to za „porażkę społeczeństwa”.
Tymczasem Markéta Pekarová Adamová na przekór krytykom, w najnowszym video nawołuje do noszenia swetra “dzięki któremu możemy zmniejszyć nie tylko wydatki na ogrzewanie, ale także ograniczyć źródła, z których Putin finansuje swoją wojnę”.
https://twitter.com/market_a/status/1564646874077863937?s=20&t=tlXzzRKQI2EBKNhcHZAgRw
