Premier jednak bez zmian? — czeska polityka

Oct 6

Oct 6 Premier jednak bez zmian?

wybory, partie polityczne, informacje z kraju, opinia publiczna

Ostani przedwyborczy sondaż (agencji Median) wskazuje na prowadzenie partii premiera Andreja Babiša ANO 2011. Drugie i trzecie miejsce należy do opozycyjnych koalicji Razem (Spolu) oraz Piratów i Burmistrzów (PirStan). Ruch ANO we wrześniu zajmował pozycję lidera z 25% poparcia, a trzon jego wyborców pozostawał stabilny. Zimowo-wiosenny wzrost notowań dla koalicji Piratów z Burmistrzami okazał się tymczasowy, a szanse na objęcie fotela premiera przez lidera Piratów Ivana Bartoša są dziś znacznie mniejsze niż na przykład w marcu br. Wybory parlamentarne odbędą się w najbliższy weekend, 8-9 października.

Centroprawicowa koalicja Spolu (20,9%) ma we wrześniu przewagę 1,5% nad liberalno-centrową koalicją PirStan (19,4%). Ich potencjał według Median jest prawie identyczny. Poparcie dla ksenofobicznej partii SPD wyniosło we wrześniu 10,1%. Na granicy 5% balansują socjaldemokraci. Tuż przed wyborami poparcie dla komunistów (KSČM) spadło poniżej progu wejścia do Izby Poselskiej. Podobny problem ma powstała w marcu antykorupcyjna Przysięga (Přísaha), której jeszcze przed wakacjami udało otrzymać nawet 6% poparcia w sondażach. Deklarowana frekwencja wynosi 71%, więcej niż w ostatnich latach.

Dla powyborczych konfiguracji kluczowe będzie to, czy koalicjom opozycyjnym uda się zdobyć bezwzględną większość i ile mniejszych partii zdobędzie więcej niż 5% głosów. Wśród możliwych powyborczych scenariuszy jest utworzenie rządu przez faworyta sondaży ANO, we współpracujący z mniejszymi ugrupowaniami - SPD, dotychczasowymi koalicjantami (ČSSD i komuniści) lub Przysięgą. Warto mieć na uwadze, że potencjał koalicyjny ANO jest niski. Największe partie dystansują się od kooperacji z Babišem, uwikłanym w konflikt interesu i podejrzanym o wyłudzenie dotacji publicznej na budowę prywatnej inwestycji (Bocianie gniazdo). Możliwe są rządy mniejszościowe ANO pod auspicjami prezydenta Miloša Zemana, podobne do tych z 2018 r., kiedy pierwszemu rządowi mniejszościowemu Andreja Babiša nie udało się uzyskać wotum zaufania, a po złożeniu dymisji na ręce prezydenta, zwlekał on miesiącami z ponownym mianowaniem nowego kandydata na premiera.

Dlatego mniej prawdopodobne jest utworzenie rządu ANO z koalicją Spolu (ODS, KDU-ČSL, TOP 09). Wprawdzie kilku jej członków dopuszcza taką współpracę (niektórzy pod warunkiem wycofania się samego Andreja Babiša), jednak oficjalnie koalicja odcina się od takiego rozwiązania. Nie można wykluczyć, że tylko cześć ugrupowań wchodzących w skład przedwyborczej koalicji Spolu zechce wejść w koalicje z ANO po wyborach.

Najmniej prawdopodobny jest scenariusz rządów opozycyjnych koalicji, Spolu i PirStan. Sama chęć współpracy i uzyskanie przez oba bloki większości mandatów w Izbie może nie wystarczyć, ponieważ o tym, komu zostanie powierzona misja stworzenia rządu zdecyduje prezydent Miloš Zeman. Ten zaś zapowiedział, że zwróci się o to do lidera zwycięskiej partii, nie koalicji. Deklaracja prezydenta miała uderzać w wyprzedzające w sondażach partię premiera ANO bloki opozycji PirStan i Spolu, oraz potwierdzała nieformalny sojusz premiera z Andrejem Babišem.