Prezydent na pierwszym miejscu w rankingu zaufania
W ostatnich tygodniach czerwca Instytut Socjologii Czeskiej Akademii Nauk dostarczył interesujących wyników badań opinii publicznej. Według nich to Czeska Partia Socjaldemokratyczna zajmuje pierwsze miejsce w sondażu poparcia, a Ruch ANO drugie. Z drugiej strony jednak, w rankingu zaufania do instytucji państwowych, rząd pod przewodnictwem socjaldemokratów jest dopiero na drugim miejscu. Wyprzedza go bowiem prezydent.
Przypomnijmy, że sondaż SANEP z początku czerwca wskazywał na prowadzenie ANO, partia premiera Sobotki znajdowała się na drugim miejscu. Komunistyczna Partia Czech i Moraw zajęła trzecie miejsce w przypadku obu sondaży. Istnieje możliwość, że kryzys związany z zapowiadaną reformą policji osłabił nieco notowania partii ANO, sprzeciwiającej się pomysłom głównego koalicjanta, z czego wynikałaby nieoczekiwana zmiana miejsc. Od miesięcy bowiem ANO rośnie w siłę. W każdym razie, Socjaldemokraci ogłosili w mediach społecznościowych czerwcowe zwycięstwo z wielkim hukiem.
Drugą ważną informacją o trendach w opinii publicznej są wyniki badania zaufania do instytucji państwowych. Materiały przesłane Czeskiej polityce pokazują, że w czerwcu 2016 prezydentowi Republiki Czeskiej zaufanie wyrażało 58% obywateli, w tym 18% ufało „zdecydowanie” a 40 „raczej”. Nieufność prezydentowi wyraziło 39%, w tym 24% „raczej” nie ufało, a 15% „zdecydowanie”.
W porównaniu z prezydentem, rządowi ufa już tylko mniejszość – 39%. Spośród pytanych, 4% deklarowała zdecydowanie swoje zaufanie, a 35% udzieliła odpowiedzi „raczej”. Większość pod postacią prawie 3/5 obywateli (57%) nie ufa rządowi, przy czym 18% okazuje nieufność zdecydowaną, a 39% „raczej nie ufa”.
Spośród organów władzy centralnej, na trzecim miejscu w rankingu zaufania znalazł się Senat, któremu zaufało w czerwcu 31%. Jeszcze mniejszym zaufaniem cieszy się Izba Poselska (odpowiednik polskiego Sejmu), której zaufanie wyraziło 26% obywateli.
W Republice Czeskiej większe zaufanie do głowy państwa niż do rządu jest raczej normą, tak jak rekordowe poparcie dla prezydenta na początku jego kadencji. Głowy państw, pełniące głównie funkcje reprezentacyjne cieszą się sporym zaufaniem obywateli, ponieważ nie decydują bezpośrednio o polityce, za którą odpowiada już rząd. Przypomnijmy jeszcze, że obecny prezydent Milos Zeman jest pierwszą głową państwa wybraną w wyborach powszechnych. Jego poprzednik Vaclav Klaus, co prawda cieszył się jeszcze wyższym zaufaniem na początku kadencji (64%) niż Zeman (59%) i mniejszymi wahaniami, to jednak na końcu kadencji (2012) ufało mu już tylko 31%. Najniższe zaufanie dla Zemana odnotowano w grudniu 2014, już rok po jego wyborze, ale było i tak wyższe od minimalnego zaufania dla Klausa - 37%.
Czerwiec 2015 r. to czas, kiedy drogi prezydenta Zemana i rządu zaczynają się rozchodzić. Od tego czasu obserwujemy wzrost zaufania do głowy państwa i systematyczny spadek dla rządu. Prezydent odzyskuje je prawie że do poziomu z początku kadencji, natomiast rząd traci je systematycznie do poziomu niższego od początkowego, czyli z 45% do 42. Ostatni duży wzrost zaufania do prezydenta, od października 2015, najprawdopodobniej spowodowany jest jego sceptycznym podejściem do kwestii uchodźców w Unii Europejskiej, z którym duża część czeskiego społeczeństwa może się utożsamiać. Jak pokazywały sondaże SANEP, to właśnie polityka migracyjna jest główną osią podziałów politycznych w Republice Czeskiej. Jednocześnie rząd prezentuje bardziej wstrzemięźliwe i proeuropejskie stanowisko w tej kwestii, co może się nie podobać Czechom, nakręconym także przez populistów z Narodowej Koalicji i partii Tomia Okamury. Zdrowy rozsądek przegrywa tu bowiem z irracjonalnym strachem przed imigrantami ze Wschodu.
