W Pradze przodują Piraci i ODS

Za niecałe trzy tygodnie odbędą się w Republice Czeskiej wybory samorządowe. Czesi wybierać będą radnych oraz burmistrzów i prezydentów miast. Oprócz komitetów tworzonych przez partie ogólnokrajowe, podobnie jak to bywa w Polsce, o władze na najbliższe cztery lata będą walczyć również podmioty o lokalnym zasięgu działania. Warto więc przyjrzeć się, jak mogą zagłosować mieszkańcy największych czeskich miast. Jak wiadomo, nie zawsze sytuacja na lokalnym rynku wyborczym odpowiada ogólnokrajowym tendencjom.

Wybory komunalne odbędą się w dniach 5-6 października. Czesi mogą w nich głosować na partię lub kandydatów z różnych list, albo też wykorzystać kombinację tych sposobów (Rysunek 1). Na miesiąc przed na zamówienie Czeskiej Telewizji przeprowadzone zostało badanie potencjałów wyborczych ugrupowań, które zgłosiły swoich kandydatów miedzy innymi w Pradze, Brnie i Ostrawie. Potencjał wyborczy oznacza odsetek głosów, jakie partia czy ruch może otrzymać w wyborach do magistratu miasta, gdyby zagłosowali wszyscy, którzy realnie biorą pod uwagę ugrupowanie i nie wykluczają swojego udziału w głosowaniu. Odsetki te nie sumują się więc do 100 proc., ponieważ wyborca może rozważać dwie partie lub komitety, jest więc potencjalnym wyborcą obu z nich. Jak zaznaczają autorzy opracowania, trudny do przełożenia na realny wynik wyborczy jest potencjał poniżej 10 proc.

W czeskiej stolicy zdecydowanych wziąć udział w głosowaniu jest 49 proc. badanych. Prawie jedna czwarta jest pewna, że nie zagłosuje w zbliżających się wyborach, a jedynie 2 proc. nie wie, czy pójdzie do urn. Najwięcej osób preferuje partię Piratów i ODS. Obie partie osiągnęły w badaniu potencjał wielkości 33 proc. Mniej osób wskazywało na koalicję TOP 09, STAN i KDU-ČSL, która brana jest pod uwagę przez 25 proc. praskich wyborców. Kandydaci ANO są na czwartym miejscu z potencjałem 23,5 proc., a ruch Praga Sobie (Praha sobě) rozważa 15,5 proc. Potencjał większy nawet niż socjaldemokraci mają w Pradze Zieloni, na których mogłoby zagłosować nawet 11,5 proc. Potencjał nieznacznie przekraczający próg wyborczy osiągnęli badaniu komuniści z KSČM. W czeskim mieście stołecznym największy potencjał mają więc ugrupowania prawicowe (Wykres 1). W poprzednich wyborach komunalnych frekwencja w Pradze wyniosła 37,7 proc.

Wykres 1. Potencjał wyborczy w Pradze (Kantar TNS a Median pro ČT , 21. 8. až 3. 9. 2018.)

W Brnie, stolicy Moraw i drugim pod względem wielkości mieście w Republice Czeskiej, zdecydowany udział w głosowaniu zadeklarowało 48 proc. badanych, a 8 proc. udzieliło odpowiedzi „raczej tak”. Jedna czwarta z nich na pewno nie zagłosuje, a 16 proc., „raczej nie”. Wśród osób, które na pewno wybiorą się do czeskich urn najwięcej z nich rozważa oddanie swojego głosu na ANO – 28 proc. Nieco mniejszy potencjał ma koalicja ODS i Wolnych, a na trzecim miejscu znajdują się Piraci. W Brnie nie zawiązano już koalicji ludowców z TOP 09 i Burmistrzami (STAN), a potencjał każdego z tych ugrupowań to 13-17 proc. W stolicy Moraw socjaldemokraci mają szansę osiągnąć lepszy wynik niż w Pradze i przewyższają pod tym względem lokalny ruch Żyć Brnem (Žít Brno), na który rozważa oddać swój głos 13 proc. Ruch ten w poprzednich wyborach w 2014 popierali Piraci. Podobny potencjał ma również SPD Tomia Okamury, który rozważa poprzeć 12,5 proc. wyborców. Próg 10 proc. przekraczają jeszcze Zieloni i Kandydaci Niezależni. Po około 6 proc. osiągają komuniści, Morawianie, Przyzwoici Ludzie i ruch Brno Plus (Wykres 2). W wyborach komunalnych w 2014 r. głosowało 38,7 proc. wyborców.

Wykres 2. Potencjał wyborczy w Brnie

W Ostrawie zdecydowanych na udział w wyborach jest jeszcze mniej. Tylko 40 proc. badanych odpowiedziało, że na pewno wybierze się, by zagłosować, a 32 proc., że z pewnością tego nie zrobi. Tylko 2 proc. jeszcze nie zdecydowało. Wśród tych, którzy chcą oddać głos 5 i 6 października, największy potencjał ma partia rządowa, na którą w węglowym zagłębiu Czech może zagłosować nawet 42 proc. wyborców (Wykres 3). Na drugim miejscu pod względem potencjału wyborczego znajduje się lokalny ruch polityczny Ostravak z 23 proc., a za nim partia Piratów, następnie ODS – 20,5 proc. i SPD 17,5 proc. Socjaldemokraci mogliby osiągnąć nawet 16,5 proc., choć niewiele więcej niż komuniści z KSČM. W Ostrawie KDU-ČSL ma potencjał 14 proc., a STAN 13,5. Nie doszło tu do porozumienia TOP 09 z Burmistrzami i ludowcami. Szanse na mandaty może mieć komitet Niezależnych - 13 proc. i ruch Lepsza i Czysta Ostrawa (LEČO) – 12 proc. W 2014 r. w Ostrawie zagłosowało 31,3 proc. wyborców, a więc mniej niż deklarowano w sierpniu 2018 r.

Wykres 3. Potencjał wyborczy w Ostrawie

Spośród trzech największych czeskich miast to właśnie w Ostrawie ruch polityczny mieszkańców tego miasta deklarujących brak związku z określonymi partiami politycznymi, ma największy potencjał wyborczy i przekracza 20 proc., lokując się na drugim miejscu, za ANO. Tu też najwięcej osób rozważa oddanie głosu na SPD Tomia Okamury.

W Republice Czeskiej karty do głosowania dostarczane są skrzynek pocztowych, można je dostać także w lokalu wyborczym. Podobnie jak w Polsce, wyborca musi okazać przed komisją wyborczą dowód osobisty lub paszport. W wyborach komunalnych prawo wyborcze posiadają również obcokrajowcy będący obywatelami państwa członkowskiego UE, którzy tymczasowo lub trwale przebywają na terytorium Czech. By zagłosować, powinni zapisać się do rejestru wyborców, a w dniu wyborów przedstawić dokument z pozwoleniem na pobyt.

W większości przypadków Czesi głosują na radnych jednej gminy. W przypadku miast statutarnych, podzielonych na części lub obwody, głosuje się na radnych tych części i na dodatkowym arkuszu na radnych całego miasta. Liczba zaznaczonych / skreślonych kandydatów nie może przekroczyć liczby miejsc do obsadzenia w danej gminie, czy mieście. Jeśli wyborca czeski skreśli ich więcej niż podano w nagłówku karty, jego głos staje się nieważny.

Rysunek 1. Możliwości głosowania w wyborach komunalnych (1. na partię, 2. na konkretnych kandydatów, 3. na partię i na kandydatów)

źródło: https://ct24.ceskatelevize.cz/domaci/2594089-volebni-listky-uz-jsou-temer-vytistene-spotrebovalo-se-na-ne-zhruba-600-tun-papiru

Ostatnie badanie poparcia dla partii politycznych z sierpnia 2018 pokazuje, że ANO w dalszym ciągu znajduje się na prowadzeniu z 31 proc. Na drugim miejscu znajduje się ODS z 14 proc., na trzecim są Piraci, na których zagłosowałoby 10,5 proc. Tuż za nimi znaleźli się komuniści - 9,5 proc., a na piątym miejscu socjaldemokraci, których poparłoby 8,5 proc. Niewiele mniej osób poparłoby SPD Tomia Okamury, a TOP 09 i KDU-ČSL ledwo przekroczyłyby prób wyborczy. Frekwencja wyborcza w sierpniu wyniosłaby 52,5 proc. Poniżej wyniki sondażu przeprowadzonego przez Median.

Wykres 4. Poparcie dla partii politycznych w sierpniu 2018 r. (Median, 25. července - 28. srpna 2018)

Zdjęcie główne pochodzi ze strony internetowej Žít Brno